Sarrera

Miren Agur Meabe (Lekeitio, 1962). Magisteritza eta Euskal Filologia ikasi, eta irakaskuntzan (Bilboko Kirikiño ikastolan) eta testuliburugintzan (Giltza argitaletxean) aritu zen hainbat urtetan.

Helduentzat nahiz haur eta gazteentzat idazten du, bai prosa, bai poesia. Oso luzea eta oparoa da Miren Agur Meabe idazlearen liburuen zerrenda. Ugariak dira, horrezaz gain, sariak, aipamenak eta aitortzak ere. Euskaltzain urgazlea da 2006tik.

Azken gutizia ipuina 2000. urtean argitara eman zuen Txalapartak Gutiziak liburuan, euskal emakumezko idazle askoren testuak biltzen dituen liburuan, alegia. Gutiziak dira, gure desira agerikoenez zein ezkutuenez mintzo direnak, ilunenez esango luke Buñuelek. Hona hemen, beraz, zure konplizitatea bilatzen duen gutizia literarioa…

Ipuina

Gustukoak ditut gizonak.

Zehatzago esateko, gizonezkoek, oro har, jakin-mina pizten didate. Gizon helduek, morboa. Baina gaur gaurkoek eta bihar biharkoek, ulertzen da.

Abokatu bat, musikari bi, tabernariren bat, hiruzpalau irakasle, sukaldari bat edo beste eta baxurako arrantzale batekin ibili naiz, tarteka, gaur irriño, bihar barre, etzi zantzo… eta ujiak urritzen hasitakoan, besarkada goxo bat, azken afaria eta esaldi magikoa: «Adio. Ez zaitut sekula ahaztuko».

Hala ere, ez dut oraintsu arte idazlerik ezagutu. Ez, hain zuzen, atsegin ez nituelako. Kontrara, balio gehigarri inportantea aurkitzen nien. Uste nuen aparta izan behar zuela zigalak afaldu eta oheratu bitarteko zatia fineziaz idatzitako bertso-lerro batzuen bidez edo dotoreziaz idatzitako nobela pasarte biribil batekin gorputz-arimak berotzea.

Pentsatze hutsak burua galdu eragiten zidan, besterik gabe. Egia esatera, «proiektu intelektual» batean zelanbait parte hartzeko irrikitan nengoen, musa, zuzentzaile, aholkulari edota konfesore gisa. Bost axola.

Halakoren batean, atzenean, egokitu zitzaidan espezie horretako izaki bat aurkitzea. Hara:

Nire idazlea mundu honetakoa zen, baina bestekoa ere bai, aldi berean. Eta munduan izan litekeen oparirik ederrena utzi zidan…

Nire idazleak, bet-betan, ukitu berezia eman zion nire bizimodu nasaiari, sarri ere sarri egiten baikenuen topo zinean, hitzaldiren batean, edota kalean bertan, ustez ustekabez.

Lasterrera antzeman nizkion tik bereziak: haren begietan kuku egiten zuen seriotasunak adierazten zidan esan beharrekoa ongi hausnarturik izaten duten pertsona sakon horietakoa zela; azalpenak ematean eskuekin egiten zituen keinu zabalak, nire arreta biltzeko eta adostasuna irabazteko ahalegin zintzoak iruditu zitzaizkidan; bibote ilegorriaren ezker muturrari tenk egiteko zuen joera urduriari maitagarria iritzi nion.

Egunkari baterako artikuluak idazten zituen aldika, itzulpenen bat egiten zuen noizean behin, ipuin laburrak asmatzen zituen, hitzaldi xumeak diseinatzen. Inorantetzat zuen bere burua poesi alorrean, nahiz eta gehienbat poesia idatzi.

Bestalde, nekez onartzen zuen idazle deitzea. Nahiago zuen «Fulanito naiz, eta batzuetan idatzi egiten dut» esatea. Aurkezpen formula light aproposa zen hori, kaloria gutxikoa, ia-ia inguruko jende guztia idazten dabilenean zaila delako titulu hori norbere buruari jartzea inuzentea edo harroputza izan gabe, esplikatu zidan berak.

Liluratu egin ninduen eta neuk ere xarmatu egin nuen bera. Ezin nuen sinestu. Elkarrekin oheratu ginen gauaren biharamunean (ez zen egon olerki zurrumurrurik ezta nobela pasarterik zizka mizka erotiko moduan) etxetik alde eginda zegoen begiak ireki nituenerako. Bere aldea epel-epel zen oraindik. «Laztantxua! Musurik ere ez dit eman ez esnatzearren», esan nuen neure artean. Leihoa zabal-zabalik zegoen eta urrezko argia zerien hodeiei. Haize bolada fin batek gorputz biluzia bildu zidanean, harpa soinua lakoa sumatu nuen airean.

Gauean etxera itzuli nintzenean, atseginez begiratu nion oheari. Egun osoan egiteke egon diren oheen zabarkeria eta hoztasuna jasanezinak zaizkit, eta goiz hartan, belutxo jaiki nintzelarik, halaxe utzi nuen, behingoagatik. Bezperako oroitzapenek kilimak egiten zizkidaten bihotzean, eta egin gabe utzitako ohea nire lehenbiziko bohemia seinaletzat hartu nuen. Tira ba!

Afaldutakoan ohera sartu nintzenean, aldiz, kilimak bihotzean barik, sudurrean ere igarri nituen. Doministiku egin nuen. Eta doministiku berriro ere. Izara artean lumatxo txiki batzuk zeuden, zuri-zuriak, leunak, kilikariak. Almohadatik irtendakoak zirelakoan, plis-plas-plas, eskukada bitan astindu nituen.

Lumok almohadatik ihes egindakoak ez zirela bizkor konturatu nintzen. Hurrengo aldian ere horixe gertatu zelako, eta hurrengoan, eta ostekoan. Idazlearekin maittemaitte paradisuan legez egoten nintzen orotan, ohean lumak eta leiho irekiaz bestaldean pelikulako zerua topatzen nituen egunsentian. Idazlearen arrastorik ez.

Pentsatu eta pentsatu aritu nintzen. Zalantzan nengoen gure istorioa bertan behera laga behar izango ez ote genuen (izan ere, nik usin eta usinka jarraitzen bainuen). Nondik ateratzen ote ziren lumak? Nola aurre egin nire alergiari? Zergatik esnatu ohe hutsean?

Gero eta tristeago nengoen, gero eta suminduago. Berak bazekien. Ez zidan, ordea, misterio hura argitzen laguntzen. Isil-isilik begietara so egiten zidan asko jakin baina gutxi dioenak izan ohi duen begirakune mutu eroapenez beteaz.

Egun batean, gure azken gauaren goizaldean, opari bat aurkitu nuen leiho ondoan, munduan izan litekeen eskaintzarik preziatuena: koaderno bat.

Nik, koadernoari, hautsa kentzen diot egunero zetazko zapitxo batez. Zaindu eta bularraren kontra estutzen dut, amultsuki. Koadernoaren egunetik idazlea ez baitut berriz ikusi. Eta gogogabeturik nago, arestian alaiak ziren nire begiek ez diotelako beste inori begiratu gura. 

Idazlea izan zen, ba, nire azken gutizia. Ez dakit hau guztia gaindituko dudan. Koadernoaren orri zurietan ugaritzen doaz apur-apurka neure zirriborroak. Dagoeneko ez dut doministikurik egiten. Alta, pena samina ematen dit aingeruek lumak askatzen dituztela beranduegi konturatu izanak.

Ariketak

SINONIMOAK

 

HITZ ERATORRIAK

 

BERRIDAZKETAK

 

ULERMENA